• • 

• • Janusz Korczak

  • "Umysł dziecka - las, którego wierzchołki lekko się poruszają, gałęzie splatają, liście drżąc dotykają."

                                                                                                                                      Janusz Korczak

     

     

    Janusz Korczak - właść. Henryk Goldszmit, (1878-1942), pedagog, lekarz, pisarz, publicysta. Pochodził ze zasymilowanej, zamożnej rodziny warszawskiej. Choroba psychiczna ojca i jego przedwczesna śmierć spowodowały, że wcześnie musiał zarabiać na utrzymanie matki, siostry i swoje by móc uczyć się w gimnazjum, a później ukończyć studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1912 objął kierownictwo sierocińca dla żydowskich dzieci przy ul. Krochmalnej w W-wie. 

    Janusz Korczak stworzył teorię pedagogiczną, o prekursorskim charakterze wobec ówczesnych teorii wychowawczych. Był zwolennikiem oświaty medycznej, świadomego rodzicielstwa i regulacji poczęć. Uznanie autonomii i godności dziecka było wg niego sprawą priorytetową. Przeciwstawiał się rozpowszechnionemu w ówczesnej praktyce pedagogicznej "wpajaniu dyscypliny", wykluczał kary cielesne, potępiał praktyki zawstydzania dziecka. Proponował system zachęt i trzy zasady wychowawcze: współgospodarzenie,współzarządzanie oraz oddziaływanie opinii społecznej, które realizował przez organizowanie sklepików szkolnych, gazetek, kółek zainteresowań, dziecięcego samorządu oraz sądów koleżeńskich, rozstrzygających konflikty i zatargi, a zarazem uczących odpowiedzialności i empatii. Wspierał wysiłek dzieci związany z samodoskonaleniem stosując różnego rodzaju zachęty, np. ceremoniał rannego wstawania, uroczyste wyprawianie do szkoły, konkursy życzliwości, przedstawienia teatralne.
    Pozostawił bogatą spuściznę literacką i teoretyczną, obejmującą m.in.: literaturę dla dzieci(np. Król Maciuś Pierwszy 1922; Bankructwo Małego Dżeka1924; Kiedy znów będę mały 1925; Kajtuś czarodziej 1934), dla dorosłych (np. Dzieci ulicy 1901; Dziecko salonu 1906; Mośki,Jośki i Srule 1909; Józki, Jaśki i Franki, 1910; Jak kochać dziecko 1920; Prawo dziecka do szacunku 1929; Prawidła życia 1930)oraz prozę poetycką (Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą 1922; Bezwstydnie krótkie 1926) a także utwory dramatyczne, z których zachował się tylko jeden:Senat szaleńców, wystawiony w teatrze Ateneum przez S.Jaracza w 1931.
    W czasie II wojny organizował opiekę nad dziećmi w getcie warszawskim i prowadził sierociniec. Zginął w komorze gazowej, wywieziony wraz z wychowankami do Treblinki
    Z relacji Nachuma Remby, działacza podziemnej organizacji samoobrony w getcie, wydelegowanego na Umschlagplatz. To on ponoć ostatni rozmawiał z Korczakiem, proponował mu by udali się Gminy w celu interwencji. Doktor jednak odmówił, nie chciał zostawiać dzieci samych choćby na chwilę.
    "Nie! Tego obrazu nigdy nie zapomnę. To nie był marsz do wagonów, to był zorganizowany, niemy protest przeciwko bandytyzmowi! W przeciwieństwie do stłoczonej masy, która szła na rzeź jak bydło, rozpoczął się marsz, jakiego nigdy dotąd nie było.
    (...) Były to pierwsze szeregi, które szły na śmierć z godnością, ciskając barbarzyńcom spojrzenia pełne pogardy.
    (...) Nawet Służba Porządkowa stanęła na baczność i salutowała. Gdy Niemcy zobaczyli Korczaka, pytali: "Kim jest ten człowiek?"
    Cyt. za: E. Ringelblum, Kronika getta warszawskiego. Czytelnik Warszawa 1983, s.606-607.

• • Pożegnanie

  • Żegnamy tych wszystkich, którzy już odeszli
    lub niezadługo odejdą, aby nie powrócić.
    Żegnamy ich przed długą i daleką podróżą.
    A imię tej Podróży - Życie.
    Wiele razy myśleliśmy nad tym, jak żegnać,
    jakich rad udzielić.
    Niestety, słowa biedne są i słabe.
    Nic wam nie dajemy.
    Nie dajemy Boga, bo Go sami odszukać musicie
    we własnej duszy, w samotnym wysiłku.
    Nie dajemy Ojczyzny, bo ją odnaleźć musicie własną pracą serca i myśli.
    Nie dajemy miłości człowieka, bo nie ma miłości bez
    przebaczenia,a przebaczać - to mozół, to trud,
    który każdy sam musi podjąć
    Dajemy wam jedno: Tęsknotę za lepszym życiem,
    którego nie ma, ale kiedyś będzie,
    za życiem Prawdy i Sprawiedliwości.
    Może ta tęsknota doprowadzi was do Boga, Ojczyzny
    i Miłości.
    Żegnajcie, nie zapominajcie.

    
    Janusz Korczak

• • 

17 grudnia 2006 roku w dziesięć lat po otwarciu nowego budynku szkoły odbyło się uroczyste nadania imienia Janusza Korczaka szkole i poświęcenia sztandaru.